Natuurwetten en verbinding

Van dat blog komt niet veel terecht mag ik wel concluderen. Niet dat er geen spinsels zijn. Het komt er alleen niet van om deze spinsels om te zetten in schrijfsels. Nu kwam ik een paar teksten tegen die ik wel met je wilde delen omdat ze waardevol zijn.

De mens leefde verward en angstig tot hij de natuurwetten ontdekte; tot dan toe kwam de wereld hem vreemd voor. De natuurwet is niets anders dan de ervaring van de harmonie tussen de rede - de ziel van de mens - en het spel van de natuur. Harmonie verbindt de mens met de wereld waarin hij leeft. Wie haar ontdekt ervaart een intense vreugde omdat hij dan één wordt met zijn omgeving. Iets begrijpen wil zeggen iets ontdekken dat van ons is. Onszelf ontdekken buiten onszelf is een bron van vreugde!

- Rabindranath Tagore -

De natuur is doortrokken van een fundamentele eenheid die alle diversiteit rondom ons verbindt. De mensheid beschikt over 'relegies' om haar bewustwording van die fundamentele eenheid te versnellen

- Mahatma Gandhi -

Het gemene van comfort

Het volgende schrijfsel zal gaan over 'het gemene van comfort'. Een uitdrukking die raakte aan wat er in mij leeft en wat ik met je wil delen. Het gaat over roltrappen, een warme douche, auto's, de magnetron, de smartphone, maar ook ecopsychologie, discipline, simpele rijkdom en eenvoudige luxe ... later meer ;-)

zeehondenervaring

Al velen jaren vaar ik met mijn zeekajak op de Zeeuwse wateren. Vol verwondering ervaar ik telkens weer de puurheid van de natuur. Maar ik realiseer mij ook de kwetsbaarheid ervan. Hierbij verdient voor mij de zeehond wat extra aandacht. Waarom?

De speelse zeehond
Tijdens mijn tochten geniet ik van de zeehonden die soms een tijdje met mij mee zwemmen. Tijdens deze tochten heb ik veel van ze geleerd. Dit heb ik aangevuld met literatuurstudie. Zowel de gewone als de grijze zeehond leven in dit gebied. Maar de gewone zeehond is hierbij het kwetsbaarst aangezien zij in de zomer (tijdens recreatiedrukte) hun jongen krijgen.
Zeehonden zijn in het water volledig in hun element. Prachtig om te zien hoe zij zwemmen, dartelen en duiken. In het water voelen zij zich thuis en sterk en komen dan uit nieuwsgierigheid regelmatig eens bij je kijken. Zeehonden komen bij laagwater op de zandbanken liggen om te rusten, te verharen, vitamine D aan te maken en hun jongen te zogen. Mits zij zich er veilig voelen. Op het droge verplaatsen zeehonden zich namelijk traag en onhandig, waardoor ze zich een stuk kwetsbaarder voelen. Om bij gevaar snel het water in te kunnen duiken, liggen ze daarom meestal op de (steile) plaatrand dicht bij het water.

Storingsgevoeligheid
Zeehonden staan bekend als betrekkelijk nieuwsgierige dieren die zich vaak weinig aantrekken van mensen in hun nabijheid. Toch zijn ze gevoelig voor verstoring, vooral als ze tijdens laagwater op de zandbanken liggen. De voortplantingstijd – van half mei tot half augustus – is de meest kritische periode. Absolute rust op de zandplaten is dan essentieel. Langsvarende boten kunnen op 1000 meter al de zeehonden onrustig maken. Wandelaars op de plaat zorgen voor zeer grote verstoring. Het duurt lang voor ze weer terug durven te komen op de plaat. Als zogende dieren een paar keer tijdens laagwater het water in moeten vluchten, heeft dat direct gevolgen. Jonge zeehonden kunnen wel gelijk na hun geboorte zwemmen, maar in het snel stromende getijdenwater raken zij hun moeder gemakkelijk kwijt. Dat betekent veelal hun dood. In de zoogperiode moeten zij gemiddeld 700 gr per dag aankomen. Daar is de gehele laagwaterperiode voor nodig. Worden moeder en kind niet met rust gelaten, dan betekent dat in feite ondervoeding van het jong. Het kan te weinig vetreserves opbouwen, waardoor zijn weerstand tegen infecties afneemt. Verstoring kan tenslotte grote huidwonden opleveren. Als de jonge dieren het water in moeten vluchten, schuiven ze met hun buik over het zand. De plek waar de navelstreng heeft gezeten gaat dan open en infecteert.

Natura 2000
De Voordelta is een beschermd natuurgebied. Het is onderdeel van Natura 2000, een groot netwerk van natuurgebieden in Europa. In Natura-2000-gebieden krijgen kwetsbare dieren en leefgebieden extra bescherming. In de Voordelta gebeurt dat door de instelling van rustgebieden en het bodembeschermingsgebied. De precieze spelregels staan in het Beheerplan Voordelta. In vijf rustgebieden hebben zeehonden en vogels de kans om ongestoord te eten of te rusten. Deze gebieden bestaan uit droogvallende zandplaten en een zone daaromheen. Mensen mogen de natuur daar niet verstoren. De rustgebieden zijn duidelijk te herkennen aan de gele boeien. Rond de Kop van Schouwen geldt dit voor de Bollen van het Nieuwe Zand en de Verklikkerplaat.

Maar de zeehonden laten zich niet opsluiten ;-). Dit jaar rustte zij vooral op het plaatje ten noorden van Renesse. Ik noem dit plaatje het 'krijgerplaatje'.

Visie op natuurbeheer
Natuur en daarmee natuurbescherming gaan mij na aan het hart. Ik constateer dat veel mensen vervreemd zijn geraakt van de natuur. Wat zij denken en doen staat los van de natuur en dat heeft ingrijpende gevolgen. Mede hierdoor is het nodig dat natuurgebieden goed worden beschermd tegen vervuiling en verstoring. In Nederland zijn we sterk de weg ingeslagen van regelgeving en scheiden van functies. We hebben daarmee al heel wat natuur kunnen redden. Maar het versterkt helaas ook de vervreemding met onze natuur. Hierom is het belangrijk mensen weer in contact te brengen met de natuur.
Voorlichting en educatie blijft vaak te beperkt tot het overdragen van regels (wat wel en niet mag), terwijl draagvlak pas verkregen wordt als de inhoudelijke component aan bod komt (het waarom). Om écht door te dringen tot het bewustzijn en daarmee het gedrag is echter meer nodig. Inzicht en bewustzijn over onze omgang met de natuur wordt beter ontwikkeld wanneer de persoonlijke relatie (betrokkenheid) met die natuur wordt ervaren. Alleen als we óók daarin investeren kunnen we de druk op regelgeving en handhaving ontlasten. Als we dat niet doen dan moeten de ‘hekken’ rond de natuurgebieden in de toekomst steeds hoger en sterker worden en meer handhavers ingezet worden. Mensen die over de kennis en waardering omtrent de beschermde natuur beschikken en de effecten kennen van hun gedrag, behoeven geen handhavers meer en handelen vanuit respect en waardering. In sommige gevallen kan regelgeving zelfs het positieve gedrag van deze bewuste mens in de weg zitten.

Functie natuur versus mens
In Nederland zijn we al decennia geleden een weg ingeslagen waarbij we sectoren, die een relatie met elkaar hebben, scheiden. Dit maakt het overzichtelijk. Maar in werkelijkheid hangt alles met elkaar samen en steeds vaker worden we dan ook geconfronteerd met problemen doordat we het niet in samenhang hebben benaderd. Ik ben dan ook voorstander om geleidelijke overgangen te creëren bij sectoren die we doorgaans gescheiden behandelen. Zo ook bij de sectoren natuur(bescherming) en mens & recreatie. Natuurbeleving is een invulling hiervan. Ten delen is de scheiding in een druk land als Nederland misschien nodig. Maar ik ben van mening dat het van groot belang is om daarnaast ook plekken te realiseren waarin de twee sectoren wel samen komen. Dit zijn ook dé plekken om onze kennis hierover te vergroten. Mijn activiteiten bewijzen dat dit kan en dat deelnemers op een inspirerende manier bewust worden van het samenleven van mens en dier. Ondanks dit alleen op kleinschalige manier kan, is het van onschatbare waarde. Het zijn dé bouwstenen voor een duurzame vorm van natuurbeheer en recreatie.

Waar blijven de schrijfsels?

Met veel zin heb ik al een tijd geleden deze blog geopend. Ik wilde graag mijn vele gedachten en gevoelens een plek geven en met mensen delen. Ja er zijn schrijfsels gekomen, maar dat is niet frequent. Zijn de gedachten en gevoelens spaarzaam of heb ik geen zin om dit aan het 'papier' toe te vertrouwen? Nee dat is niet het geval. Sterker nog: ik barst van de 'spinsels' en de behoefte dit met jullie te delen. Maar deze 'spinsels' zijn vaak zo veelomvattend. Ik vind het heel moeilijk om dit te ordenen en te structureren. Dit zou ik wel kunnen, maar dit vraagt heel veel tijd en aandacht ... tja en dat schiet er bij in. Maar heb geduld ... er verschijnt echt wel eens wat .... want in mijn hoofd ligt het boek al gereed ;-)

Geniet van het voorjaar

waardevolle diensten

Toen ik afgelopen week een elektronicawinkel binnen liep om iets te kopen, passeerde ik ook even de foto-afdeling. Dat kan ik niet laten. Een paar maanden geleden heb ik na veel wikken en wegen een nieuwe fotocamera gekocht. Dat was een hele bevalling weet ik nog. Zoveel verschillende merken, types én nog moeite hebben met het vinden van de ideale camera. ‘Shit, alweer een nieuwe versie uit’ (de TZ8). Nu met opties (handmatige instellingen) die een paar maanden geleden nog niet te verkrijgen waren. En nog goedkoper ook. Hoe is het mogelijk? Niet te geloven. Ternauwernood ontsnapte ik aan de neiging om mijn nieuwe camera weer in te ruilen. Maar hoe trouwens? Verkopen op marktplaats, weggeven of …? Al na een jaar is zo’n camera niets meer waard. Maar gelukkig overwint op zo'n moment meestal mijn bewustzijn van mijn oppervlakkige emotie. Tja, en het is juist deze emotie waar de industrie op in speelt. Elk half jaar komen alle merken met al hun typen (en dat zijn er honderden ... en dan heb ik 't alleen nog maar over fotocamera's) weer met een opvolger met weer een verbeterpuntje. Ik bedacht mij dat ze die verbeterpunten misschien al lang op de plank hebben liggen, maar dat ze deze gefaseerd toepassen. Immers als ze alle verbeterpunten gelijk in een camera toepassen, dan blijft die betreffende camera de komende tien jaar gewoon modern en nieuw. Nu is je camera al verouderd zodra je 'm koopt.

Wat een productie en wegwerpmaatschappij wordt door dit systeem gecreëerd, bedacht ik mij weer. En als je weet hoeveel grondstoffen hiervoor worden gebruikt, hoeveel gifstoffen in lucht en water terecht komen bij de productie ervan, hoe slecht de arbeidsomstandigheden vaak zijn in arme landen waar dergelijke apparatuur wordt vervaardigd en geassembleerd en hoe vaak deze camera (en onderdelen ervan) de wereld over is gevlogen, dan is gewoonweg niet te bevatten dat zo’n camera voor dat geld verkocht kan worden. De werkelijke kosten worden niet door de koper betaald, maar door toekomstige generaties, die oplossingen moeten zoeken voor milieu- en gezondheidsproblemen. “Kan ik u helpen?” … een verkoper staat naast mij en maakt dat ik weer met beide voeten op de grond sta. Even heb ik de behoeft om deze gedachten met hem te delen, maar ik besluit ‘m netjes te bedanken en weer naar buiten te gaan.

Maar dan gaan mijn gedachten verder, maar gelukkig nu constructiever. Want het is heel ‘logisch’ dat bedrijven zo te werk gaan. Tenminste als je in het perspectief van het ‘oude denken’ stapt, namelijk het perspectief van winstmaximalisatie. Maar er zijn ook andere perspectieven. Perspectieven waarmee je én winst kan maken én zeer kwalitatieve fotografie ontwikkelt en op de markt brengt én ook nog eens meewerkt aan een duurzame ontwikkeling. Naar een wereld waarbij de behoefte van de een niet ten kost gaat van de ander. En ja, die perspectieven zijn eigenlijk heel dichtbij en realistisch. Alleen vergt dit omdenken of ook wel dwarsdenken genoemd!

Goed hoe zie ik dat voor me? Het gaat over een perspectief waarbij het economisch systeem in samenhang is gebracht met de wensen van de consument én die van een duurzame ontwikkeling.
Volgens mij helpt ’t door te stoppen met denken in producten. In wezen gaat het immers niet om fototoestellen. Het gaat om fotograferen. Je kunt dus ook fotograferen verkopen. Dit is geen product, maar een dienst. Vanuit dit perspectief is het voor een fabrikant heel lucratief om te bezuinigen op materiaal (en daarmee productie en vervuiling). Het is dan goed denkbaar dat de fabrikant een camera ontwerpt waarbij verbeterpunten (nieuwe opties, hogere kwaliteit, mooier uiterlijk) heel gemakkelijk later kunnen worden toegevoegd. Hierbij kunnen dan alleen de nodige onderdelen worden vervangen. Als economisch ‘model’ zou de fabrikant voor twee scenario’s kunnen kiezen. Ofwel de fabrikant gaat camera’s leasen (de camera blijft in het bezit van de fabrikant en de consument koopt fotografie in plaats van een fototoestel) of de camera wordt heel erg duur. In beide scenario’s kan de camera in een latere levensfase worden geoptimaliseerd door de fabrikant. Op deze manier is de fabrikant verzekerd van een continue inkomstenbron en blijft de consument tegen een zeer lage prijs up-to-date. En het mooist van al: het is tevens een goede stap in een duurzame ontwikkeling.
'Geef mij maar zo’n camera, enne … lever mij gelijk de meeste actuele accessoire erbij.' :-)
Gewoon een kwestie van een beetje dwarsdenken!

Ondanks dat dit model volgens mij nu al realiseerbaar, wordt het echt aantrekkelijk voor bedrijven wanneer overheid belasting gaat heffen op gebruik van grondstoffen en energie en vervuiling. Dan zijn huidige oude systemen zelfs economisch gezien niet meer levensvatbaar.

krijger Guido

Kolibrie

Ik wil nog even terug komen op die stalen vogels in ons luchtruim. Enorm knap dat wij mensen kunnen vliegen. Maar bescheidenheid is op zijn plaats. We zijn namelijk een betrekkelijke jonge soort en kunnen nog veel leren van de natuur om ons heen. Als voorbeeld wil ik de kolibrie noemen: een organisme dat ongeveer zo groot is als een duim. Dit vogeltje vliegt met een topsnelheid van 55 kilometer per uur – sneller dan wij ons per taxi door de meeste steden kunnen verplaatsen – en legt meer dan 3000 kilometer per jaar af. De kolibries die langs de oostkust van de Verenigde Staten naar het zuiden vliegen, pauzeren even aan de kust van de Golf van Mexico, waar ze ‘bijtanken’ op duizend bloemen per dag. Uiteindelijk vliegen ze zonder te stoppen over zo’n duizend kilometer open water, op een verpletterende 2,1 gram brandstof. En dat is geen kerosine: het is nectar.
Bovendien: tijdens het bijtanken bevrucht de kolibrie ook nog even zijn energiebron en zorgt er zo voor dat er het volgende jaar weer nectar zal zijn – voor hemzelf, voor zijn nakomelingen of voor volkomen andere soorten die van nectar leven. En als de kolibrie sterft, vergaat zijn lichaam natuurlijk en voedt het de wortels van bloemen, maar ook van paddestoelen, grassen, bomen en struiken. Terwijl ze in hun eigen behoeften voorzien, weten alle organismen de bodem vruchtbaar te maken, de lucht en het water te zuiveren en de juiste cocktail van atmosferische gassen te produceren die het leven nodig heeft om te blijven voortduren [bron biomimicri Janine Benyus].

natuurramp

Een verschrikkelijke ramp. De kranten staan er vol mee! Zo'n 10 duizend vluchten per dag vielen uit. Een grote ramp voor mensen die ergens heen moesten en wat denk je van de economische gevolgen ....
Ondanks ik dat heel goed begrijp en dat ook niet wil bagatelliseren, ben ik mij op zulke momenten weer extra bewust van het feit dat er op een ander niveau een veel grotere natuurramp gaande is. Deze zelfde 'stalen vogels' bevinden zich de overige dagen van het jaar wel in ons luchtruim. En daarbij vervuilen ze in sterke mate de lucht die wij (in schone vorm) met z'n allen hard nodig hebben. En als wij daar niet direct 'last' van ondervinden, dan zijn het wel onze kinderen en kleinkinderen die de gevolgen ervan moeten dragen. Daar kraait geen haan naar! En daar maak ik mij zorgen om ...
Wordt het niet eens tijd om heel goed na te denken of liever te handelen naar deze 'aswolk' die boven ons hoofd hangt?
En dan te weten dat de meeste mensen ver weg gaan om 'thuis te komen'. Marcel Proust heeft daar ook iets moois over gezegd:

'The real act of discovery is not in finding new lands, but in seeing with new eyes'